Gola Kültür, Sanat ve Ekoloji Derneği, 10-11 ve 17 Nisan 2021 tarihlerinde düzenlediği ‘Çaydan Öte: Tarladan Demliğe Mekânda ve Bellekte Çay Çevrimiçi Çalıştay ve Forumu’nu kitaplaştırdı. Çaya dair birlikte söz üretmenin heyecanı ve hevesi ile bir araya gelen Gola Çay Çalıştayı ekibi kitapta, yaşadıkları ve büyüdükleri Doğu Karadeniz coğrafyasına egemen olan çay bitkisinin etnografyasına, ekonomisine, mekân ve bellek üzerindeki etkilerine odaklanıyor.

Cumhuriyet ile birlikte devlet eliyle bölgesel kalkınma politikaları çerçevesinde Türkiye’de tarımsal örüntü yeniden belirlenmiş, Doğu Karadeniz Bölgesi için de çay ziraatı ve sanayisinin geliştirilmesi konusunda çalışmalar yürütülmüştür. Doğu Karadeniz Bölgesi için ağırlıklı ve hakim ürün haline gelen çayın üretiminin yaygınlaşması, coğrafyanın bütün yapısını dönüştürmüş; çay kültür, ekoloji, mekân ve bellek üzerinde belirleyici bir rol oynamıştır.  Ancak bizler bugüne odaklanarak içinde bulunduğumuz sosyal gerçeklikleri anlamaya meyilli varlıklarız. Çay sanki hep bu coğrafyadaymış gibi, çaya ilişkin suallerimiz içinde olduğumuz şimdiki zamanın ya da sadece çayın ‘ana geçim aracı’ olmasının etrafında dönmektedir. Oysa bugün göz alabildiğince dağ yamaçlarını kaplayan çayın yerinde, çok değil bir insan ömrü kadar evvel, başka bitkiler, ağaçlar vardı. Çay mahallemize geldi ve bütün evlerin rengini değiştirdi. Biz de bunu dert ederken, bugünün çay merkezli sorunları ve merkezdeki sorunlara, çayın değdiği alanları görmezden gelmeden, odağımızı biraz daha ötelere, düne ve yarına yönelterek çayı konuşmak istedik. Elinizde tuttuğunuz bu kitap, çayın şimdiliğinin ötesinde çayın belleğine, Türkiye topraklarındaki görece kısa tarihine, coğrafya üzerinde yarattığı mekânsal değişime, sosyal ilişkiler ve emek sürecinde yaptığı dönüşüme odaklanarak çok aktörlü ve interdisipliner bir buluşmayı gerçekleştiren ‘Çaydan Öte: Tarladan Demliğe Mekânda ve Bellekte Çay Çevrimiçi Çalıştay ve Forumu’nun şimdilik nihai çıktısıdır.

 
İngilizce ve Türkçe olarak iki dilde yayımlanan ve kolektif bir emeğin ürünü olan kitapta, 14 makalenin yanı sıra forum deşifresi bölümü ile, çaya dair fotoğraf, karikatür sergisi ve belgesel söyleşisi de yer almaktadır.

Heinrich Böll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği’nin desteği ile basılan kitabı ücretsiz edinmek mümkündür. İlerleyen günlerde pdf olarak da yaygınlaştırılacak olan kitabı edinebilmek için Gola Kültür, Sanat ve Ekoloji Derneği Şubesi aranabilir.